KOSOVA
-
RSF Indeksi Botëror i Lirisë së Shtypit 2021 (pozicioni)
78nga 180
-
RSF Indeksi i Lirisë Botërore të Shtypit 2021 (rezultati)
30.32
-
Barometër i gjallë IREX (rezultati)
24nga 40
Peizazhi mediatik
Zhvillimi i sektorit të medias në Kosovë është i kushtëzuar kryesisht nga situata e paqëndrueshme dhe e paparashikueshme politike, si dhe nga tensionet etnike. Megjithëse ka përpjekje të lavdërueshme të mediave të pavarura për të hetuar tema me interes publik, të tilla si korrupsioni (BIRN Kosovë) dhe dezinformatat (Krypometri), raportet kryesore të mediave nuk nxiten kryesisht nga fakte, por nga politikanë ose institucione që bëjnë pohime ose deklarata të vetme. (1) Tregu i mediave është kryesisht në pronësi private dhe modelet e pronësisë janë transparente, megjithëse pronësia de fakto shpesh ndryshon nga ajo e deklaruar zyrtarisht. Në këtë këndvështrim, nuk ka as transparencë dhe as një shpërndarje të drejtë të burimeve të financimit midis mediave (2). Shërbimi publik i RTK -së ofron programe në gjuhën shqipe dhe serbe: ai mbetet popullor, por besimi në të ka rënë në vitet e fundit për shkak të ndikimit politik të qeverisë dhe politikës partiake (3).
Gazetarët
Gazetarët në Kosovë janë të ekspozuar ndaj presioneve të ndryshme, kryesisht politike dhe financiare. Rastet e dërgimit të kërcënimeve dhe frikësimit përmes rrjeteve sociale regjistrohen gjithnjë e më shpesh (4), por format “më të vjetra” të presionit si sulmet fizike dhe verbale, si dhe presioni për censurë, janë ende dominuese (5). Gjatë vitit 2020, Asociacioni i Gazetarëve të Kosovës ka regjistruar 24 raste të sulmeve ndaj gazetarëve (6).
Publiku dhe njohuritë mediatike
Njohuritë medatike në Kosovë janë të pazhvilluara, pjesërisht për shkak të mungesës së koordinimit midis sistemit arsimor dhe sektorit joqeveritar, i cili është përfshirë në arsimin MIL prej vitesh (3). Rezultatet e sondazhit të opinionit tregojnë se qytetarët e Kosovës nuk janë vetëm përdorues të shpeshtë të mediave, por edhe u besojnë shumë atyre. Shumica e qytetarëve në Kosovë besojnë se mediat i shërbejnë shumë mirë demokracisë dhe interesit publik (7).
Media
Media kombëtare
Krypometer
Krypometer është një projekt i zhvilluar në faqen e internetit të Kallxo, i dedikuar analizave të verifikimit të fakteve. Misioni i tij është që të mbajë përgjegjës mediat. Krypometer është një anëtar i verifikuar i Rrjetit Ndërkombëtar të Kontrollit të Fakteve (IFCN).
Radio KIM
Radio KIM (radio, TV dhe faqe në internet) ofron informacion në lidhje me Kosovën në gjuhën serbe, me një fokus të veçantë në temën e rëndësisë për pakicën serbe në Kosovë. Kjo media ofron artikuj dhe përmbajtje multimediale mbi tema të ndryshme politike, sociale, ekonomike, kulturore dhe sportive, dhe është anëtar i Shoqatës së Mediave të Kosovës.
Media rajonale
Agence France Presse (AFP)
Që nga viti 2017, AFP ka zhvilluar një shërbim të kontrollimit të fakteve, që shqyrton lajmet e transmetuara në media dhe rrjetet sociale. Në Ballkanin Perëndimor, AFP në moment kontrollon lajmet në Serbi, Mal të Zi dhe Bosnjë-Hercegovinë, si dhe në Facebook dhe media të tjera sociale. Në vitin 2021, agjencia e shtypit nisi një fushatë publike mbare botërorë mbi edukimin mediatik dhe mjetet bazë të kontrollit të fakteve.