Што е граѓански медиум?

Дефиниција: Во “граѓански медиум“ ги наоѓаме зборовите “медиум“ и “граѓански“. Токму така, станува збор за медиуми, односно поддршки (радио, ТВ, интернет, итн.) преку кои се пренесуваат информации до пошироката јавност. Во исто време, се користи придавката “граѓански“, бидејќи авторите на овие статии и овие истражувања не се професионални новинари, туку обични граѓани чија цел е да анимираат дебати за конкретни прашања или проблеми што се однесуваат на целото општеството.

Како резултат на тоа, читателот се откажува од неговото чисто пасивно однесување и се вклучува во градењето и ширењето на информациите. Затоа, учеството е многу важен елемент во граѓанските медиуми. Преку радија (со вклучување или не), но и блоговите, или влогови (блог чија главна алатка е видеото), подкасти, итн. Така, обичните граѓани, истражувачи или професионалци од светот на здруженија можат да земат збор и да допрат до широка јавност.

Пример: Во Албанија, блогот како граѓански ангажман: создаден во 2007 г. Од страна на Ардијан Вехбиу, блогот “Peizazhe të Fjalës” (Пеисаж на говорот), се претставува како посебен и независен простор, одржлив модел во албански меиумски пејсаж, се соочуваат со брзи трансформации, постепено намалување на финансиските ресурси, намален кредибилитет и значајна политизација. Според неговиот автор, “блогоѕ беше замислен уште од самиот почеток како едно“засолниште“ на албанската слободна мисла, заштитено од заплашување, вина, понижување, стигматизација, судења, обвиненија “глувоста на мнозинството“ и други форми на современата цензура во јавниот говор.

Ангажирањето преку социјалните мрежи

Социјалните медиуми, исто така, го трансформираа протокот на информации од традиционално вертикална и од горе надолу во пренос повеќе хоризонтален.. Секој може да произведе содржина и да ја прошири во рамките на својата мрежа, но и надвор од неа. Овој начин на говор не е само виртуелен, но честопати се одвива паралелно или низводно од конкретните мобилизации на теренот. Во контекст на арапските револуции, на пример, социјалните мрежи играа неспорна улога, но политичките промени се случија благодарение на општествените движења (протести, блокади и сл.). Социјалните мрежи овозможуваат брз проток на информации и идеи, но промените на социјално ниво се случуваат кога овој ангажман се соочува со физичката реалност на теренот.

Пример. Во Србија, случајот со движењето #1од5милиони, што се појави на крајот на 2018 година, ги искористи новите технологии и современите средства за комуникација со мобилизирање на граѓаните преку споделување онлајн содржини и размена на информации преку социјалните мрежи. На тој начин, движењето освои голем дел од јавноста, а Твитер и Фејсбук овозможија создавање на групи за дебати и мобилизација на масите луѓе против авторитарните злоупотреби на политичкиот систем и за слобода на изразување.

Ризици и стапици

Треба да се има на ум дека новинарството е професија која вклучува специфични вештини, како и почитување на етиката. Сепак, секој може да биде обучен за новинарство, особено преку дијалози меѓу професионалните новинари и аматери. Ова споделување на знаења помага граѓанските медиуми да станат вистински алтернативни и сигурни извори.

Леснотијата со која секој може да ја преземе улогата на аматерски новинар денес, исто така, може да доведе до ризици. Производителите на вести понекогаш можат да ги игнорираат основните стандарди на новинарската етика и да шират неточни или, на моменти, целосно манипулирани информации.

Граѓански медиуми, телевизиски канали, печат дури ии социјални мрежи, количината и разновидоноста на информации што се достапни денес се повеќе од богатство кое бара сочувување критички ум кон сите овие извори на информации.

Покрај тоа, интернетот е простор за слобода, но исто така и простор за економска размена. Маркетинг логиката го зазема не само интернетот и социајлните мрежи, туку и информацијата станува извор на профит.

Движењето на одредени информации (особено оние што имаат емоционално влијание врз читателите), исто така, можат да бидат извор на профит во системот финансиран од објавувачите и рекламите. Овој феномен „ClickBait“ (клик мамки) сѐ повеќе се забележува и ги наведува луѓето да кликнат на линк и да посетат веб-страница за да прочитаат статија. Авторот на статијата и засегнатата веб-страница е, всушност, парично награден преку рекламирањето на неговата страница и според бројот на прегледи што ги акумулира. Исто така, тој е извор на ризик затоа што може да се шират лажни верувања со цел да се привлечат интернет корисници.